Najczęstsze przyczyny bólu kolan

Bóle kolan to najczęstsze schorzenia ortopedyczne i reumatologiczne dotykające ludzi w każdym wieku. Mogą być spowodowane nagłym urazem mechanicznym, przeciążeniem, zwyrodnieniami lub, jako konsekwencja choroby przewlekłej. W każdym przypadku ważna jest konsultacja lekarska i wprowadzenie odpowiedniego leczenia.

Kolano wraz z więzadłami i mięśniami to największy i najbardziej skomplikowany staw w ciele człowieka. Łączy ze sobą kość udową i piszczelową, będąc drugim najczęściej obciążanym stawem, zaraz po stawie skokowym. Jest to tzw. staw zawiasowy, umożliwiający ruchy prostowania i zginania (w tym położeniu także ruch rotacyjny), dzięki temu możliwe jest chodzenie, wstawanie, siadanie, czyli możliwość poruszania się. Ból kolana to bardzo ogólne stwierdzenie, nierzadko mamy do czynienia z bólem wynikającym z uszkodzenia, bądź degeneracji jednej ze struktur budujących ten staw. Przyczyny jego powstawania możemy szukać zarówno w chorobach współistniejących, jak i w czynnikach zewnętrznych, w tym w stylu życia.

BÓL KOLAN, A PODESZŁY WIEK

Ból kolan w podeszłym wieku ma zazwyczaj powiązanie z chorobą zwyrodnieniową stawów. Schorzenie to występuje u około 70% osób po 65. roku życia, z przeważającą liczbą kobiet. Jest to naturalny proces związany z degeneracją tkanki chrzęstnej i kostnej oraz osłabieniem siły mięśni. Na chorobę zwyrodnieniową w szczególności narażone są osoby z nadmierną masą ciała, cierpiące na choroby reumatyczne oraz z nieleczonymi urazami łąkotek i wiązadeł. Wraz z bólem pojawia się często ograniczenie ruchomości, przykurcze, obrzęki oraz wszelkie zaburzenia związane z funkcjonowaniem stawu. Dość często ból pojawia się w nocy, powodując problemy ze snem, rano natomiast występuje sztywność stawów, ustępująca po rozruszaniu. Pacjenci często skarżą się też na uczucie „przeskakiwania” kolana.

BÓLE KOLAN, A WADY POSTAWY

Niejednokrotnie bóle kolan są konsekwencją wad postawy, zarówno tych wrodzonych, jak i nabytych. Wady te zaburzają prawidłową oś stawu powodując nierównomierne i nienaturalne obciążenie kolan. Skolioza, płaskostopie, szpotawość i koślawość kolan są często diagnozowane jeszcze w wieku dziecięcym, stąd bardzo ważne by w przypadku takiej diagnozy podjąć działania korygujące postawę (ćwiczenia korekcyjne, odpowiednie wkładki ortopedyczne, terapia manualna), które przy wczesnym rozpoznaniu i indywidualnym podejściu dają bardzo dobre wyniki. Warto pamiętać, że także garbienie się, nieprawidłowe siedzenie oraz źle wykonywane ćwiczenia, takie jak przysiady, czy wykroki mogą być przyczyną bólu w kolanach

BÓLE KOLAN ZWIĄZANE Z USZKODZENIAMI RZEPKI

1. CHONDROMALACJA RZEPKI

Specyficzny rodzaj bólu zwłaszcza z przodu kolana, pojawiający się zazwyczaj po długotrwałym przebywaniu w pozycji ze zgiętymi kolanami. Powstaje w wyniku rozmiękania i pękania chrząstki stawowej, często prowadząc do stanu zapalnego.

Więcej na temat chondromalacji rzepki znajdziesz w tym artykule (link)

2. ZWICHNIĘCIE RZEPKI

Jest to uraz mechaniczny prowadzący do przesunięcia i przemieszczenia bocznego rzepki. Dotyka głównie osoby młode, powodując ostre objawy bólowe z tendencją do przewlekłego bólu nawet po okresie rekonwalescencji. Nierzadko zwichnięcia rzepki wraz z wiekiem pacjenta prowadzą do rozwoju choroby zwyrodnieniowej.

BÓLE KOLAN ZWIĄZANE Z URAZAMI MECHANICZNYMI

Ostry ból kolana bardzo często jest efektem uszkodzenia mechanicznego stawu, w wyniku nieszczęśliwego upadku, zderzenia, przeciążenia, bądź ruchu wykraczającego poza fizjologiczny zakres stawu. Zwykle objawy są natychmiastowe, poza nagłym bólem występuje też opuchlizna, zasinienie, czy zniekształcenie stawu, a także zauważalne ograniczenie ruchomości. Choć każdy z nas jest narażony na powstanie urazu mechanicznego, to grupą szczególnie podatną na takie urazy są osoby uprawiające tzw. sporty kontaktowe oraz aktywności znacząco obciążające staw kolanowy (bieganie, narciarstwo, podnoszenie ciężarów). Najczęściej dochodzi do uszkodzenia łąkotek, więzadeł, chrząstki stawowej, czy zwichnięcia rzepki, każda z tych kontuzji wymaga skorzystania z pomocy lekarskiej.

Urazy mechaniczne powodujące bóle kolan to:

stłuczenia
skręcenia
zwichnięcia
naderwania wiązadeł
naderwania mięśni

PRZECIĄŻENIOWE BÓLE KOLAN

Przeciążeniowe bóle kolan są bardzo częstą przypadłością wynikającą głównie z ciężkiej pracy fizycznej, bądź intensywnych treningów, a zwłaszcza uprawiania sportów nadmiernie forsujących staw kolanowy. Na ten typ bólu kolan cierpią też osoby otyłe, a także kobiety w zaawansowanej ciąży, których kolana narażone są na znacznie większy ciężar niż zazwyczaj.

1. KOLANO BIEGACZA

Jedna z najbardziej powszechnych dysfunkcji kolana o charakterze przeciążeniowym. Polega na przeciążeniu pasma biodrowo-piszczelowego, w wyniku którego z uwagi na wiele mikrouszkodzeń powstaje stan zapalny. Głównym objawem jest ból w przedniej i zewnętrznej części kolana, który nasila się podczas ruchu. Osobami najbardziej narażonymi na ten rodzaj przeciążeń są sportowcy uprawiający bieganie, narciarstwo, czy trenujący piłkę nożną.

2.KOLANO SKOCZKA

Jest potocznym określeniem degeneracji wiązadła łączącego rzepkę i kość piszczelową, stąd też objawia się bólem w dolnym brzegu rzepki oraz opuchlizną. W początkowym okresie dolegliwości mogą występować jedynie w trakcie lub krótko po zakończeniu aktywności fizycznej, nieleczone mogą towarzyszyć podczas normalnych aktywnościach życiowych, takich jak chodzenie po schodach. Na kolano skoczka najbardziej narażone są osoby otyłe, z obniżoną siłą mięśniową oraz te uprawiające różne sporty bez odpowiedniego przygotowania technicznego.

BÓLE KOLAN, A CHOROBY WSPÓŁISTNIEJĄCE

Ból kolan może być też następstwem innej choroby zapalnej, wyróżnia się ich ponad 200, może świadczyć również o zapaleniu ścięgien, zakrzepicy żył głębokich, zwyrodnieniu stawu biodrowego czy dnie moczanowej. Od niedawna, jako istotna przyczyna bólu kolan wymieniane są także zakażenia bakteryjne i grzybicze, w tym gruźlicze zapalenie stawu, borelioza.

Najczęstsze choroby wywołujące ból kolan:

choroby reumatyczne (RZS, ZZSK, ŁZS, toczeń rumieniowaty układowy)
torbiel Bakera
dna moczanowa
syndrom Plica
borelioza
guzy kośćca
zakrzepica żył głębokich
infekcje wirusowe i bakteryjne

1. CHOROBY REUMATYCZNE

Ból kolan to często jeden z pierwszych objawów rozwoju choroby reumatycznej – reumatoidalnego zapalenia stawów (RZS), a nawet zesztywniającego zapalenia stawów kręgosłupa (ZZSK). Charakterystyczne, poza ciągłymi dolegliwościami bólowymi przy każdym ruchu, są też poranna sztywność stawów oraz widoczne zaczerwienienie i obrzęk. Braku leczenia może doprowadzić do całkowitego unieruchomienia stawu.

2. TORBIEL BAKERA

Torbiel Bakera jest cystą, która tworzy się w dole podkolanowym i jest wypełniona nadmiernie produkowanym płynem stawowym. Najczęściej rozwija się w odpowiedzi na infekcję, zmiany zwyrodnieniowe, bądź uszkodzenie łąkotek i więzadeł. Wraz ze swoim wzrostem może wywoływać ból pod kolanem z tyłu oraz po wewnętrznej stronie, zwłaszcza przy zginaniu.

3. BORELIOZA

Borelioza jest chorobą zakaźną wywoływana patogenami przenoszonymi przez kleszcze i pajęczaki. Przy przeniknięciu krętek Borellia do naszego krwioobiegu mogą dostać się do kolana powodując stan zapalny, co skutkować będzie bólem i obrzękiem kolana. Bardzo często obserwowany jest też tzw. rumień wędrujący. Nieleczona borelioza może doprowadzić do całkowitego zniszczenia stawów.

BÓL KOLAN – DIAGNOZA

Diagnostyka bólu kolan nie jest łatwa, z uwagi na szerokie spektrum różnych czynników go wywołujących. Aby właściwie ustalić przyczynę powstawania dolegliwości konieczna będzie wizyta lekarska i dokładna diagnostyka obrazowa. Wśród badań zleconych przez lekarza znajdzie się RTG, USG, bądź dużo bardziej zaawansowane metody takie, jak rezonans magnetyczny lub tomografia komputerowa. Z uwagi na specyficzną budowę kolana, zbudowanego nie tylko z kości, ale też z wiązadeł, kaletek maziowych, łąkotek i rzepki, najlepszym badaniem obrazowym jest rezonans magnetyczny. Pozwala on na bardzo dokładne prześledzenie wszystkich struktur w poszukiwaniu urazów i uszkodzeń, niedostrzegalnych w trakcie podstawowych badań obrazowych, np. prześwietlenia.

Z wizytą u specjalisty nie należy zwlekać, zwłaszcza kiedy ból nasila się, towarzyszy mu obrzęk oraz kiedy powoduje problemy z poruszaniem się. Wczesna diagnostyka pozwoli na wprowadzenie odpowiedniego leczenia i niejednokrotnie uchroni przed operacją lub nieodwracalną całkowitą degeneracją kolana. Warto dodać, że wprowadzenie odpowiedniej profilaktyki zdrowotnej, utrzymywanie prawidłowej masy ciała, stosowanie umiarkowanej aktywności fizycznej wzmacniającej mięśnie, a nawet stosowanie odpowiedniej diety i potwierdzonych badaniami naukowymi suplementów zawierających glukozaminę, kolagen, czy kwas hialuronowy, może w znaczący sposób pomóc nam w zapobieganiu bólom kolan różnego pochodzenia.

Uwaga,

informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i edukacyjny. Nie stanowią one porady medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą medycznym. W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia, zawsze należy skonsultować się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.