Czym jest choroba Hashimoto?

Nazwa choroby Hashimoto pochodzi od nazwiska japońskiego chirurga, dr Hakaru Hashimoto, który w 1912 roku opisał pierwsze przypadki tej choroby. Hashimoto to autoimmunologiczne zapalenie tarczycy, w którym układ odpornościowy produkuje przeciwciała atakujące i niszczące komórki tarczycy. 

 

 

Choroba Hashimoto jest chorobą autoimmunologiczną, która charakteryzuje się nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na komórki tarczycy, co prowadzi do ich stopniowej degradacji. Zapalenie wywołane tą chorobą, znane również jako przewlekłe limfocytowe zapalenie tarczycy, często prowadzi do niedoczynności tarczycy. Choroba ta występuje częściej u kobiet niż u mężczyzn i zwykle ryzyko jej wystąpienia zwiększa się wraz z wiekiem. W Polsce dotyka ona około 10% populacji i jest jedną z najczęstszych przyczyn niedoczynności tarczycy.

 

OBJAWY CHOROBY HASHIMOTO

Choroba Hashimoto to choroba przewlekła, której początkowe objawy są często niespecyficzne. Wczesne stadium choroby Hashimoto nie musi objawiać się wyraźnymi symptomami, dlatego niekiedy jedynym sposobem na potwierdzenie diagnozy jest badanie laboratoryjne i badanie USG. Gdy choroba prowadzi do niedoczynności tarczycy, pacjent może odczuwać osłabienie, zmęczenie, przyrost masy ciała bez zwiększonego apetytu oraz suchość i szorstkość skóry. Należy jednak pamiętać, że choroba ta może przybierać różne postacie, co utrudnia jej rozpoznanie.

Do najczęstszych objawów choroby Hashimoto zalicza się:

  • chroniczne zmęczenie
  • zimne dłonie oraz stopy
  • nadmierne wypadanie włosów oraz kruchość paznokci
  • przesuszona, chropowata skóra
  • problemy z pamięcią i koncentracją
  • zaburzenia w cyklu miesiączkowym
  • problemy z zajściem w ciążę
  • niskie ciśnienie krwi
  • niekontrolowany przyrost masy ciała
  • obrzęki
  • wzmożona senność

Często towarzyszące niedoczynności tarczycy niedobory żelaza lub witaminy B12 mogą wpłynąć na zaostrzenie objawów choroby Hashimoto. Dlatego ważne jest, aby podczas diagnostyki i badań laboratoryjnych brać pod uwagę te czynniki i kompleksowo podejść do leczenia choroby.

 

PRZYCZYNY POWSTAWANIA CHOROBY HASHIMOTO

Obecnie nie znamy dokładnej przyczyny powstawania choroby Hashimoto, jednak istnieją czynniki, które mogą zwiększać ryzyko zachorowania.

  1. Czynniki genetyczne - przewlekłe zapalenie tarczycy związane jest z dziedziczeniem genów. Częściej chorują osoby, w których rodzinie wystąpiły przypadki Hashimoto lub innych chorób autoimmunologicznych, takich jak choroba Gravesa-Basedowa. Choroba ta częściej występuje również u przedstawicieli rasy białej.
  2. Płeć - kobiety stanowią aż 95% chorych na Hashimoto.
  3. Hormony - podejrzewa się, że hormony płciowe mogą wpływać na ryzyko zachorowania na chorobę Hashimoto.
  4. Wiek - choroba Hashimoto częściej występuje u osób między 30. a 50. rokiem życia.
  5. Ekspozycja na promieniowanie i radioterapia - ekspozycja na promieniowanie, w tym po wybuchu bomb atomowych w Japonii i katastrofie elektrowni atomowej w Czarnobylu, może zwiększać ryzyko zachorowania na choroby tarczycy, w tym Hashimoto. Również radioterapia u pacjentów z rakiem krwi może wpływać na zaburzenia pracy tarczycy.
  6. Leczenie - stosowanie niektórych leków, takich jak lit czy radioaktywny jod, może wpływać na zaburzenia pracy tarczycy.
  7. Inne choroby - choroby takie jak cukrzyca typu 1, reumatoidalne zapalenie stawów, celiakia lub toczeń, często poprzedzają wystąpienie choroby Hashimoto.

 

DIAGNOZA CHOROBY HASHIMOTO

Przed ustaleniem diagnozy, lekarz dokładnie zbada naszą szyję, przeprowadzając badanie palpacyjne, które może skierować podejrzenia w odpowiednią stronę. W chorobie Hashimoto tarczyca jest często niszczona przez organizm, co powoduje jej szybkie zmniejszenie się. Podczas takiego badania lekarz może zauważyć, że gruczoł jest podejrzanie mały i skierować nas na badanie krwi, w celu sprawdzenia poziomu hormonu tarczycowego. Jeśli poziom TSH okaże się zbyt niski, konieczne będzie wykonanie dodatkowych badań, takich jak badanie wolnych hormonów tarczycowych (FT3 i FT4) oraz przeciwciał przeciwtarczycowych (anty-TPO, anty-TG i TRAb). Lekarz może także zlecić badanie USG tarczycy, aby ocenić jej stan i sprawdzić, czy nie ma w niej guzków.

W przypadku choroby Hashimoto, wynik badań często wskazuje na wysokie stężenie przeciwciał TPO, niedoczynność tarczycy lub nadczynność tarczycy oraz hipoechogeniczny miąższ w USG. W przypadku jednoznacznych objawów choroby, takich jak obraz widoczny w USG tarczycy lub wyraźna niedoczynność tarczycy z wysokim stężeniem TSH, badanie przeciwciał nie jest konieczne. Rozpoznanie Hashimoto jest dość proste i nie wiąże się z większymi trudnościami. Jeśli pacjent nie ma nadczynności lub niedoczynności tarczycy, może być jedynie obserwowany w celu monitorowania, czy cierpi na Hashimoto czy może na inny rodzaj zapalenia tarczycy.

 

LECZENIE CHOROBY HASHIMOTO

Niestety na chorobę Hashimoto nie ma skutecznego leczenia, które zatrzymałoby proces niszczenia tarczycy. Dlatego terapia lecznicza polega na przyjmowaniu hormonów tarczycy w celu leczenia niedoczynności tarczycy. W tym przypadku pacjentowi przepisywana jest lewotyroksyna - syntetyczny hormon tarczycy, identyczny z tym naturalnie wytwarzanym. W Polsce jest wiele rodzajów preparatów lewotyroksyny, ale należy zdecydować się i stosować ciągle ten sam preparat w celu uzyskania stabilnego efektu leczenia. Regularne przyjmowanie hormonów tarczycy prowadzi do normalizacji stężenia TSH i przywrócenia prawidłowego funkcjonowania organizmu. Większość pacjentów może być leczona ambulatoryjnie, ale u osób z ciężką niedoczynnością tarczycy lub chorobami współistniejącymi, takimi jak choroba serca, może być wymagane początkowe leczenie w szpitalu. Warto wspomnieć, że u chorych na Hashimoto kluczową rolę w utrzymaniu prawidłowej funkcji tarczycy odgrywa dieta. Należy zwrócić uwagę także na mikroskładniki, takie jak selen, cynk i kwasy tłuszczowe omega-3, które mogą wpłynąć na lepsze samopoczucie pacjenta i przyspieszyć proces terapeutyczny, zwłaszcza gdy występują ich niedobory. Pamiętajmy, że uzupełnienie niedoborów mikroskładników powinno odbywać się pod nadzorem specjalisty.

 

Uwaga,

informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i edukacyjny. Nie stanowią one porady medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą medycznym. W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia, zawsze należy skonsultować się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.