Czy każdy guzek w piersi to rak?

Guzy piersi stanowią istotny problem zdrowotny, z którym zmaga się wiele kobiet na całym świecie. Rozpoznanie guza w piersi budzi zrozumiały niepokój, jednak większość z nich okazuje się mieć łagodny charakter. Statystyki dotyczące guzów piersi są alarmujące. Na świecie rak piersi jest najczęściej diagnozowanym nowotworem złośliwym u kobiet. W 2020 roku odnotowano ponad 2,3 miliona nowych przypadków raka piersi, co stanowi około 11,7% wszystkich nowych zachorowań na nowotwory złośliwe. W Polsce, rak piersi jest również najczęściej występującym nowotworem u kobiet, stanowiąc około 23% wszystkich przypadków nowotworów u kobiet. Rocznie diagnozuje się ponad 19 tysięcy nowych przypadków, a liczba ta niestety rośnie.

 

 

Rodzaje guzków w piersiach

Guzki w piersiach mogą być klasyfikowane jako łagodne (niezłośliwe) i złośliwe (rak piersi). 

Guzki w piersiach mogą mieć różne pochodzenie:

  • hormonalne - zmiany hormonalne, szczególnie w okresie cyklu menstruacyjnego, ciąży i menopauzy, mogą prowadzić do powstawania torbieli i innych łagodnych zmian
  • genetyczne - mutacje genetyczne, takie jak BRCA1 i BRCA2, zwiększają ryzyko rozwoju raka piersi
  • środowiskowe - czynniki takie jak dieta, styl życia, ekspozycja na promieniowanie oraz substancje chemiczne mogą wpływać na ryzyko rozwoju guzków piersi

1. Zmiany łagodne (niezłośliwe)

Torbiele (Cysty)
Wypełnione płynem woreczki, które mogą być różnej wielkości – od mikroskopijnych do kilku centymetrów średnicy. Są one zazwyczaj okrągłe lub owalne. Mogą być bolesne lub bezobjawowe. Ból często nasila się przed menstruacją. Najczęściej występują u kobiet w wieku 30-50 lat.

Gruczolakowłókniaki
Twarde, gumiaste guzki, które są gładkie i łatwo przesuwają się pod skórą. Składają się z tkanki gruczołowej i włóknistej. Zazwyczaj bezbolesne i nie zmieniające się z cyklem menstruacyjnym. Najczęściej diagnozowane u młodych kobiet w wieku 15-35 lat.

Zmiany włóknisto-torbielowate
Składają się z licznych torbieli, obszarów włóknienia (tkanki bliznowatej) i czasem powiększonych gruczołów. Mogą powodować ból, uczucie pełności, czasem grudkowatość piersi, szczególnie nasilone przed menstruacją. Występują najczęściej u kobiet w wieku 20-50 lat.

Papilloma
Małe, brodawkowate guzki znajdujące się wewnątrz przewodów mlecznych. Mogą być pojedyncze lub mnogie. Często powodują wyciek z brodawki, który może być krwawy lub przezroczysty. Występują najczęściej u kobiet w wieku 35-55 lat.

Lipoma
Łagodny guz tłuszczowy, który jest miękki i łatwo przesuwalny pod skórą. Zazwyczaj bezobjawowy, rzadko powoduje ból. Może występować w każdym wieku, ale częściej spotykany u starszych dorosłych.

 


2. Zmiany złośliwe (rak piersi)

Rak przewodowy in situ (DCIS)
Wczesna forma raka, która jest ograniczona do przewodów mlecznych i nie nacieka sąsiednich tkanek. Zwykle bezobjawowy, często wykrywany przypadkowo podczas mammografii. Może występować w każdej grupie wiekowej, ale najczęściej diagnozowany u kobiet po 50. roku życia.

Inwazyjny rak przewodowy (IDC)
Najczęstszy typ raka piersi, stanowiący około 80% wszystkich przypadków. Zaczyna się w przewodach mlecznych, ale może naciekać inne tkanki piersi i rozprzestrzeniać się na inne części ciała. Guzek twardy, często nieregularny, mogący powodować zmianę kształtu piersi, wciąganie brodawki, wydzielinę z brodawki lub owrzodzenia skóry. Najczęściej diagnozowany u kobiet w wieku 55-65 lat.

Inwazyjny rak zrazikowy (ILC)
Rozpoczyna się w zrazikach produkujących mleko i może naciekać sąsiednie tkanki. Stanowi około 10-15% przypadków raka piersi. Może powodować rozlany obrzęk piersi, zmiany skórne, rzadziej wyczuwalny guzek. Częściej występuje u starszych kobiet, zazwyczaj po 60. roku życia.

Rak zapalny (Inflammatory Breast Cancer)
Rzadka, ale agresywna forma raka piersi, która powoduje zaczerwienienie i obrzęk piersi. Komórki rakowe blokują naczynia limfatyczne w skórze piersi. Szybko rozwijający się obrzęk, zaczerwienienie, ciepło i ból piersi. Skóra może wyglądać jak skórka pomarańczowa (peau d'orange). Może występować w każdej grupie wiekowej, choć częściej diagnozowany u młodszych kobiet w wieku 40-50 lat.

Rak piersi potrójnie ujemny (Triple-Negative Breast Cancer)
Forma raka, która nie wykazuje ekspresji receptorów estrogenowych, progesteronowych ani HER2. Jest bardziej agresywna i trudniejsza do leczenia. Guzki twarde, szybko rosnące, mogące powodować zmiany w kształcie i wyglądzie piersi. Częściej występuje u młodszych kobiet, w tym kobiet z mutacjami BRCA1.


3. Rzadkie typy raka piersi

Rak Pageta brodawki
Rzadki typ raka, który zaczyna się w przewodach mlecznych i rozprzestrzenia się na skórę brodawki i otoczkę. Łuszcząca się, swędząca skóra brodawki, czasem z wyciekami i krwawieniem. Najczęściej diagnozowany u kobiet po 50. roku życia.

Mięsaki piersi
Nowotwory wywodzące się z tkanki łącznej, takich jak mięśnie, tłuszcz, czy naczynia krwionośne. Guzki szybko rosnące, mogące powodować bóle i obrzęki. Rzadko występują, mogą pojawić się w każdej grupie wiekowej.

 

Największe zagrożenie stanowią guzki złośliwe, czyli rak piersi. Kluczowe cechy, które mogą sugerować złośliwość, to:

  • szybki wzrost guza
  • nierówne, twarde krawędzie
  • brak przesuwalności pod skórą
  • objawy dodatkowe, takie jak wciąganie skóry, zmiany w brodawce, wyciek z brodawki (szczególnie krwawy), obrzęk lub owrzodzenia skóry

 

 

Jak wygląda diagnostyka guzów piersi?

Diagnostyka guzów piersi odgrywa kluczową rolę w wykrywaniu i ocenie zmian chorobowych, w tym raka piersi. Współczesna medycyna oferuje szereg zaawansowanych metod diagnostycznych, które różnią się między sobą zarówno pod względem technologicznym, jak i klinicznym zastosowaniem. Do najważniejszych z nich należą mammografia, ultrasonografia (USG), ultrasonografia trójwymiarowa (USG 3D), rezonans magnetyczny (MRI) oraz biopsja.

Mammografia

Mammografia to podstawowe narzędzie skriningowe stosowane w wykrywaniu raka piersi, szczególnie u kobiet powyżej 40. roku życia. Jest to metoda rentgenowska, która pozwala na uzyskanie obrazu tkanki piersi w dwóch projekcjach – kranio-kaudalnej (CC) oraz bocznej (MLO). Dzięki wysokiej rozdzielczości, mammografia jest w stanie wykryć nawet bardzo małe zmiany, takie jak mikrozwapnienia, które mogą być wczesnym wskaźnikiem raka piersi.

Ultrasonografia (USG)

Ultrasonografia jest nieinwazyjną metodą diagnostyczną wykorzystującą fale dźwiękowe o wysokiej częstotliwości do tworzenia obrazów wewnętrznych struktur ciała. USG piersi jest szczególnie przydatne w różnicowaniu zmian litych od torbieli oraz w ocenie gęstych piersi, które mogą być trudniejsze do oceny w mammografii. Jest to również metoda z wyboru u młodszych kobiet oraz w przypadku pacjentek z dużym ryzykiem raka piersi.

Ultrasonografia 3D (USG 3D)

Ultrasonografia trójwymiarowa stanowi zaawansowaną formę standardowej ultrasonografii. Dzięki wykorzystaniu nowoczesnych technologii możliwe jest uzyskanie trójwymiarowego obrazu piersi, co pozwala na dokładniejszą ocenę struktury i ewentualnych zmian patologicznych, nawet w przypadku tzw. gęstej tkanki piersi. USG 3D może być szczególnie użyteczne w przypadkach, gdzie konieczna jest precyzyjna lokalizacja i ocena zmian w kontekście planowania leczenia chirurgicznego lub radioterapii.

Rezonans Magnetyczny (MRI)

Rezonans magnetyczny piersi to zaawansowana technika obrazowania, która wykorzystuje silne pole magnetyczne i fale radiowe do tworzenia szczegółowych obrazów tkanek miękkich. MRI piersi jest wysoce czułe i może wykrywać zmiany, które są niewidoczne w mammografii i ultrasonografii. Jest szczególnie przydatne w ocenie rozsiewu raka piersi, monitorowaniu odpowiedzi na leczenie oraz w badaniach przesiewowych u kobiet z wysokim ryzykiem genetycznym.

Biopsja

Biopsja piersi to inwazyjna procedura diagnostyczna, która polega na pobraniu próbki tkanki piersi do badania histopatologicznego. Istnieje kilka rodzajów biopsji, w tym biopsja cienkoigłowa, biopsja gruboigłowa oraz biopsja chirurgiczna. Biopsja jest zazwyczaj wykonywana pod kontrolą obrazową USG, co pozwala na precyzyjne pobranie tkanki z obszaru podejrzanego o zmiany nowotworowe. Wynik badania histopatologicznego pozwala na potwierdzenie diagnozy oraz określenie charakteru zmiany, co jest kluczowe dla planowania dalszego leczenia.

 

 

Jakie są metody leczenia w przypadku wykrycia zmian w piersiach?

Leczenie guzków piersi zależy od ich rodzaju i stopnia zaawansowania. Opcje leczenia obejmują:

  • obserwację - w przypadku łagodnych zmian, które nie powodują objawów, możliwe jest monitorowanie ich przez regularne badania kontrolne
  • leczenie farmakologiczne - hormonalne leki mogą być stosowane w celu zmniejszenia dolegliwości związanych z łagodnymi zmianami
  • leczenie chirurgiczne – lumpektomię, czyli usunięcie guza i części zdrowej tkanki wokół niego oraz mastektomię, czyli usunięcie całej piersi, stosowane w przypadku większych lub licznych guzów, oraz w zaawansowanych stadiach raka
  • radioterapię – stosowana głównie po operacji, aby zniszczyć pozostałe komórki rakowe
  • chemioterapię - systemowe leczenie nowotworów złośliwych za pomocą leków przeciwnowotworowych
  • terapię hormonalną - stosowaną w przypadkach hormonozależnych nowotworów, aby zablokować działanie hormonów sprzyjających wzrostowi guza
  • terapię celowaną - nowoczesne leczenie ukierunkowane na specyficzne mechanizmy molekularne w komórkach rakowych

 

Guzki w piersiach są zróżnicowaną grupą zmian, które mogą mieć różne przyczyny i znaczenie kliniczne. Kluczowe jest wczesne wykrycie i prawidłowa diagnoza, aby określić odpowiednie postępowanie. Kobiety powinny regularnie przeprowadzać samobadanie piersi oraz wykonywać kontrolne badania obrazowe, przynajmniej raz w roku, aby zwiększyć szanse na wczesne wykrycie i skuteczne leczenie potencjalnie niebezpiecznych zmian.

 

Uwaga,
informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i edukacyjny. Nie stanowią one porady medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą medycznym. W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia, zawsze należy skonsultować się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.