Dlaczego warto chronić skórę przed słońcem?

Opalanie to proces, w którym melanocyty, komórki pigmentowe znajdujące się w naskórku, produkują zwiększoną ilość melaniny w odpowiedzi na działanie promieni słonecznych, co prowadzi do ściemnienia skóry.Jest to naturalny mechanizm obronny organizmu, mający na celu ochronę głębszych warstw skóry przed uszkodzeniami spowodowanymi przez promieniowanie ultrafioletowe (UV).

 

 

Jak promienie słoneczne działają na skórę?

Słońce emituje różnorodne rodzaje promieniowania, jednak dla zdrowia skóry szczególnie szkodliwe są promienie ultrafioletowe (UV), które dzielą się na trzy główne typy:

  1. UVA (320-400 nm) - stanowi około 95% promieniowania UV docierającego do powierzchni Ziemi. Promienie UVA wnikają głęboko w skórę, docierając do warstwy skóry właściwej, gdzie uszkadzają kolagen i elastynę, co prowadzi do utraty elastyczności, powstawania zmarszczek i szybszego fotostarzenia skóry.
  2. UVB (290-320 nm) - stanowi około 5% promieniowania UV docierającego do powierzchni Ziemi. Promienie UVB oddziałują głównie na naskórek, powodując jego rumień i oparzenia słoneczne, natomiast jest wystarczająco silne, aby uszkadzać DNA w komórkach skóry, co może prowadzić do ich mutacji i zwiększać ryzyko powstawania nowotworów skóry.
  3. UVC (100-290 nm) - jest całkowicie pochłaniane przez warstwę ozonową atmosfery i nie dociera do powierzchni Ziemi, dlatego nie stanowi zagrożenia dla zdrowia skóry.

 

Jakie są negatywne skutki opalania?

Opalanie, mimo iż często kojarzone z relaksem i atrakcyjnym, złocistym odcieniem skóry, wiąże się również z licznymi konsekwencjami zdrowotnymi. Nadmierna ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe może prowadzić do szeregu poważnych powikłań.

1. Oparzenia słoneczne
Nadmierna ekspozycja na słońce może prowadzić do oparzeń słonecznych, które są bolesne i mogą powodować długotrwałe uszkodzenia skóry. Oparzenia te są wynikiem działania promieni UVB, które uszkadzają warstwy naskórka, prowadząc do zaczerwienienia, bólu, a w skrajnych przypadkach nawet do pęcherzy.

2. Fotostarzenie
Promieniowanie UVA przenika głęboko w skórę, uszkadzając kolagen i elastynę, białka odpowiedzialne za elastyczność i jędrność skóry. Skutkiem tego jest przedwczesne starzenie się skóry, objawiające się zmarszczkami, przebarwieniami i utratą jędrności.

3. Rak skóry
Najpoważniejszym zagrożeniem związanym z opalaniem jest zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworów skóry, w tym czerniaka. Promieniowanie ultrafioletowe powoduje uszkodzenia DNA w komórkach skóry, co może prowadzić do mutacji i rozwoju nowotworów. Czerniak jest szczególnie niebezpieczny z uwagi na jego zdolność do szybkiego rozprzestrzeniania się i wysoką śmiertelność.

4. Hiperpigmentacja,
Nierównomierny rozkład melaniny, prowadzi do powstawania ciemnych plam na skórze. Te przebarwienia, często nazywane plamami słonecznymi, są efektem nadmiernej produkcji melaniny w odpowiedzi na ekspozycję na promieniowanie UV.

5. Fotodermatozy
Grupa chorób skóry, które są wywoływane lub nasilane przez ekspozycję na światło słoneczne, a w szczególności na promieniowanie ultrafioletowe. Objawy fotodermatoz mogą obejmować m.in. alergie słoneczne i różne formy nadwrażliwości na słońce, w tym zaczerwienienie skóry, wysypki, pęcherze, świąd i pieczenie.

 

 

Jak się chronić przed słońcem?

Ochrona skóry przed promieniowaniem UV jest kluczowa dla zachowania jej zdrowego i młodzieńczego wyglądu oraz minimalizacji ryzyka poważnych chorób skóry. Stosowanie odpowiednich środków ochronnych powinno stać się nawykiem, szczególnie w okresie letnim, podczas długotrwałej ekspozycji na słońce. Należy zatem pamiętać o:

  • regularnym stosowaniu produktów zawierających filtry UV
  • noszeniu odpowiedniej odzieży, nakryć głowy oraz okularów przeciwsłonecznych
  • unikaniu słońca w godzinach szczytu, kiedy to promieniowanie UV jest najsilniejsze

 

 

Jaki krem z filtrem UV wybrać?

Aby skutecznie chronić skórę przed szkodliwym działaniem promieni UV, niezbędne jest stosowanie kremów z filtrem przeciwsłonecznym. Wybór odpowiedniego kremu może być jednak wyzwaniem, ze względu na różnorodność dostępnych produktów oraz różne oznaczenia.

 

1. Rodzaje filtrów przeciwsłonecznych:

Filtry mineralne, takie jak tlenek cynku i dwutlenek tytanu, działają jak bariera odbijająca promienie UV. Są łagodniejsze dla skóry, co czyni je idealnymi dla dzieci i osób z wrażliwą skórą, jednak mogą pozostawiać białą warstwę na skórze.

Filtry chemiczne, z takimi składnikami jak oxybenzon, avobenzon czy oktokrylen, absorbują promienie UV i przekształcają je w ciepło. Charakteryzują się lekkimi formułami, które łatwo się wchłaniają i są często niewidoczne, ale mogą powodować podrażnienia u niektórych osób i są mniej stabilne pod wpływem słońca.

Filtry hybrydowe (mieszane) łączą cechy obu typów filtrów, oferując kompromis między łagodnością dla skóry a efektywnością ochrony, jednak mogą zawierać zarówno substancje chemiczne, jak i mineralne, co nie każdemu odpowiada.

 

2. Współczynnik ochrony przeciwsłonecznej SPF

SPF, czyli Sun Protection Factor, jest miarą skuteczności filtrów przeciwsłonecznych w ochronie skóry przed promieniowaniem UVB, będącym główną przyczyną oparzeń słonecznych i uszkodzeń skóry. Wartość SPF wskazuje, jak długo skóra chroniona filtrem przeciwsłonecznym może być wystawiona na działanie słońca bez oparzenia, w porównaniu do skóry niechronionej. Na przykład, SPF 30 oznacza, że możemy przebywać na słońcu 30 razy dłużej niż bez ochrony, zanim nasza skóra ulegnie oparzeniu.

  • SPF 15: Blokuje około 93% promieniowania UVB
  • SPF 30: Blokuje około 97% promieniowania UVB
  • SPF 50: Blokuje około 98% promieniowania UVB

 

3. Współczynnik ochrony przeciwsłonecznej PA

PA (Protection Grade of UVA) to system oceny ochrony przed promieniowaniem UVA, które przenika głębiej w skórę i przyczynia się do jej starzenia oraz powstawania zmarszczek i przebarwień. System PA pochodzi z Japonii i oznacza się za pomocą plusów. System ten jest używany głównie w kosmetykach azjatyckich, choć co raz częściej można zaobserwować go także na produktach europejskich. Poziom ochrony przed promieniowaniem UVA oceniany jest na podstawie ilości ochrony oferowanej przed ciemnieniem skóry związanego z UVA. Skala PA obejmuje:

  • PA+: Niska ochrona przed promieniowaniem UVA
  • PA++: Średnia ochrona przed promieniowaniem UVA
  • PA+++: Wysoka ochrona przed promieniowaniem UVA
  • PA++++: Bardzo wysoka ochrona przed promieniowaniem UVA

 

Wybierając krem z filtrem, warto zwrócić uwagę na oba te wskaźniki, aby zapewnić sobie kompleksową ochronę przed szkodliwym działaniem promieniowania UV.

 

 

 

Uwaga,
informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i edukacyjny. Nie stanowią one porady medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą medycznym. W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia, zawsze należy skonsultować się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.