Grypa - objawy, leczenie i zapobieganie

Grypa to choroba wirusowa, która co roku dotyka miliony ludzi na całym świecie. Jej sezonowość oraz możliwość wystąpienia poważnych powikłań sprawiają, że warto wiedzieć, jak się przed nią chronić, rozpoznawać jej objawy i odpowiednio reagować. Z tego artykułu dowiesz się wszystkiego, co warto wiedzieć o grypie, aby skutecznie zadbać o swoje zdrowie i zdrowie najbliższych.

Co to jest grypa i jak się rozprzestrzenia?

Grypa to zakaźna choroba układu oddechowego wywołana wirusem grypy, należącym do RNA wirusów i zaklasyfikowanym do rodziny Orthomyxoviridae. Znamy ją już od starożytności, a jako pierwszy pisał o niej już Hipokrates w roku 412 p.n.e.. Wyróżnia się trzy rodzaje wirusów:

• A - występujący u ludzi i zwierząt (podtypy H1N1 i H3N2, a czasami H2N2 – warto podkreślić, że naukowcy wyróżnili 18 podtypów HA (H1-H18) oraz 10 podtypów NA (N1-N10), co daje łącznie 180 możliwych kombinacji)
• B – występujący tylko u ludzi
• C  - występujący u ludzi i świń, powoduje zachorowania o lżejszym przebiegu i nie wywołuje epidemii

Wirusy te powodują:

- grypę sezonową, która w naszej szerokości geograficznej występuje każdego roku ze szczytem zachorowań od października do kwietnia

- grypę pandemiczną, która występuje co kilkanaście lub kilkadziesiąt lat jako światowa epidemia wywołana przez nowe, nieznane do tej pory u ludzi podtypy lub warianty wirusa. Jak dotychczas za największą pandemię grypy uważa się tzw. „hiszpankę”, którą wywołał szczep H1N1. Doszło do niej w latach 1918–1919, a w skutek choroby zmarło prawie 5% populacji świata (szacuje się, że było to od 50 do 100 milionów osób)!

Wirus grypy rozprzestrzenia się drogą kropelkową, co oznacza, że można się nim zarazić poprzez kontakt z wydychanym powietrzem osoby chorej, kichanie czy kaszel. Możliwe jest również zarażenie się przez kontakt z zanieczyszczonymi powierzchniami, na których wirus może przetrwać kilka godzin.

Najczęstsze objawy grypy

Do najczęstszych objawów grypy należą:

• wysoka gorączka (często powyżej 38,5°C),
• dreszcze,
• bóle mięśni i stawów,
• suchy kaszel,
• ból gardła,
• uczucie ogólnego osłabienia i zmęczenia,
• ból głowy.

Jak odróżnić grypę od przeziębienia? Grypa rozwija się szybko i charakteryzuje się intensywnymi objawami, podczas gdy przeziębienie ma zwykle łagodniejszy przebieg i nie wywołuje tak wysokiej gorączki.

Symptomy wymagające pilnej interwencji medycznej to m.in.:

• trudności w oddychaniu,
• ból w klatce piersiowej,
• nagłe zawroty głowy lub dezorientacja,
• uporczywe wymioty.

Tabela przedstawiająca porównanie najczęstszych objawów grypy i przeziębienia:

Leczenie grypy

Gdy podejrzewasz u siebie grypę, kluczowy jest odpoczynek gdyż organizm potrzebuje czasu, aby zwalczyć infekcję. Bardzo ważne jest aby w okresie choroby dbać o odpowiednie nawadnianie organizmu. Jeśli przechodzimy chorobę łagodnie to można stosować leki objawowe np. leki przeciwgorączkowe i przeciwbólowe, które pomogą łagodzić objawy. Natomiast w przypadku ciężkiego przebiegu lekarz może zalecić leki przeciwwirusowe. Optymalny czas rozpoczęcia terapii lekami przeciwwirusowymi od początku objawów wynosi od 48–72 godzin. Spośród leków dostępnych na receptę bardzo skuteczne przeciwko grypie typu A i B są inhibitory neuraminidazy, czyli np. oseltamiwir (Tamiflu) i zanamiwir (Relenza). Leki te skutecznie zatrzymują namnażanie wirusa grypy.

UWAGA! Antybiotyki nie działają na wirusy i nie są skuteczne w leczeniu grypy.

Jak zapobiegać grypie?

Najskuteczniejszą metodą profilaktyki jest szczepienie przeciwko grypie. Szczepionka pomaga zmniejszyć ryzyko zachorowania oraz łagodzi przebieg choroby, jeśli do niej dojdzie. Szczepienia są szczególnie polecane osobom z grup ryzyka.

Inne sposoby zapobiegania to:

• regularne mycie rąk za pomocą mydła i wody przez co najmniej 20 sekund,
• unikanie dotykania twarzy (zwłaszcza nosa, ust i oczu),
• unikanie dużych skupisk ludzi w sezonie wzmożonych zachorowań,
• zdrowa dieta i regularna aktywność fizyczna w celu wzmocnienia odporności.

Powikłania grypy – dlaczego warto być czujnym?

Warto wiedzieć, że grypa może prowadzić do poważnych powikłań dlatego nie można jej bagatelizować. Do powikłań po grypie dochodzi najczęściej w wyniku nadkażeń bakteryjnych oraz patogennego działania wirusa grypy na tkanki poszczególnych narządów. Niestety ciężki przebieg choroby może być spowodowany przez nasze komórki odpornościowe, które niszczą tkanki objęte stanem zapalnym. Do powikłań grypy zalicza się:

• bakteryjne zapalenie płuc
• ostre zapalenie nagłośni
• ostre zapalenie oskrzeli
• pierwotne zapalenie płuc (często o ciężkim przebiegu)
• podgłośniowe zapalenie krtani
• posocznica
• powikłania położnicze (poronienia, przedwczesne porody)
• wtórne zapalenie płuc
• zaostrzenie przebiegu chorób przewlekłych
• zapalenie krtani i tchawicy
• zapalenie mięśni
• zapalenie mięśnia sercowego i osierdzia (Dotyczą zwykle osób młodych, pomiędzy 20. a 40. rokiem życia!)
• zapalenie nerek
• zapalenie nerwów obwodowych
• zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu
• zapalenie ucha
• zapalenie zatok
• zespół Guillaina-Barrégo.

Jako pierwsze występują neurologiczne powikłania po grypie (np. zaburzenia świadomości, drgawki, omdlenia), które mogą się pojawić w ciągu pierwszych 24 godzin infekcji. W ciągu kilku pierwszych dni choroby może wystąpić zapalenie mięśni. Natomiast  nadkażenia bakteryjne mogą rozwinąć się nawet dwa tygodnie po ustąpieniu objawów grypy!

Według statystyk powikłania są najczęstsze u osób starszych i z chorobami przewlekłymi, a także u kobiet w ciąży (zwłaszcza w II i III trymestrze) oraz dzieci do piątego roku życia. Należy też podkreślić fakt, że powikłania po grypie często występują u osób otyłych, które posiadają BMI  ≥40. W latach 2009-2021 odnotowano 940 zgonów z powodu grypy lub jej powikłań, a najczęściej raportowano je w populacjach 40-64 lata oraz u osób powyżej 65 roku życia. Dlatego tak ważna jest profilaktyka i szybkie leczenie tej choroby.

Grypa to poważna choroba, której nie można lekceważyć. Szybkie rozpoznanie objawów, odpowiednie leczenie i profilaktyka, takie jak szczepienia, pozwalają uniknąć wielu problemów zdrowotnych. Zapraszamy do naszej placówki, gdzie zapewniamy kompleksową opiekę medyczną i szczepienia przeciwko grypie. Dbaj o zdrowie swoje i swojej rodziny!

Poniżej krótko odpowiadamy na najczęściej zadawane pytania dotyczące grypy:

1. Czym jest grypa?

Grypa to wirusowa choroba zakaźna atakująca układ oddechowy, wywoływana przez wirusy grypy typu A, B i C.

2. Jakie są typowe objawy grypy?

Gorączka, dreszcze, bóle mięśni, suchy kaszel, ból gardła, zmęczenie i bóle głowy.

3. Jak odróżnić grypę od przeziębienia?
Grypa ma nagły początek i intensywne objawy, jak wysoka gorączka i bóle mięśni, podczas gdy przeziębienie przebiega łagodniej.

4. Kiedy przypada sezon grypowy?
Sezon grypowy trwa zwykle od października do kwietnia, z największym nasileniem w styczniu i lutym.

5. Jakie są powikłania po grypie?
Lista powikłań jest niestety całkiem spora. Mogą to być m.in.: zapalenie płuc, zapalenie mięśnia sercowego, zapalenie ucha środkowego i encefalopatia.

6. Kto powinien się zaszczepić przeciwko grypie?
Osoby starsze, dzieci, kobiety w ciąży, osoby z chorobami przewlekłymi oraz pracownicy służby zdrowia.

7. Czy szczepienie przeciwko grypie jest bezpieczne?
Tak, szczepionki przeciw grypie są bezpieczne i dokładnie testowane.

8. Jakie są przeciwwskazania do szczepienia na grypę?
Uczulenie na składniki szczepionki lub przebyty wstrząs anafilaktyczny po poprzedniej dawce.

9. Czy można zachorować na grypę po szczepieniu?
Tak, ale przebieg choroby jest zazwyczaj łagodniejszy i bez powikłań.

10. Jakie są skutki uboczne szczepionki przeciw grypie?
Mogą to być łagodne objawy, takie jak ból w miejscu wkłucia, gorączka lub zmęczenie.

11. Czy grypę można leczyć antybiotykami?
Nie, antybiotyki nie działają na wirusy. Leczenie jest objawowe lub w ciężkich przypadkach przeciwwirusowe.

12. Jakie leki mogę stosować w przypadku grypy?
Środki przeciwgorączkowe, przeciwbólowe i przeciwwirusowe (które przepisywane są np. przez lekarzy pierwszego kontaktu na receptę).

13. Jak długo trwa grypa?
Zwykle od 1 do 2 tygodni, choć zmęczenie może utrzymywać się dłużej.

14. Jakie są sposoby zapobiegania grypie?
Szczepienia, higiena rąk, unikanie kontaktu z chorymi i wzmacnianie odporności.

15. Czy grypa jest groźna dla dzieci i osób starszych?
Tak, szczególnie w grupach ryzyka (poniżej 5 roku życia oraz po 65 roku życia) może prowadzić do poważnych powikłań.

16. Jak zapobiegać powikłaniom po grypie?

Najskuteczniejszą metodą zapobiegania grypie, a także powikłań po niej są profilaktyczne szczepienia ochronne przeciw grypie.

Uwaga,
informacje zawarte w tym artykule mają charakter ogólny i edukacyjny. Nie stanowią one porady medycznej i nie mogą zastąpić konsultacji z lekarzem lub innym specjalistą medycznym. W przypadku jakichkolwiek pytań dotyczących stanu zdrowia, zawsze należy skonsultować się z wykwalifikowanym pracownikiem służby zdrowia.